მთელი თავისი არსით საშინელი ექსპერიმენტი ჩაატარა ფსიქოლოგმა უენდელ ჯონსონმა 1939 წელს, აშშ-ში, თავის ასპირანტთან, მერი ტიუდორთან ერთად, იმისათვის, რომ დაედგინა რამდენად შთაგონებადები არიან ბავშვები. ექპერიმენტისთვის შეარჩიეს 22 ობოლი ბავშვი დევენპორტიდან. ისინი გაყვეს ორ ჯგუფად. პირველი ჯგუფის წევრ ბავშვებს ეუბნებოდნენ რა მშვენივრად საუბრობენ ისინი და ყოველმხრივ აქებდნენ. ბავშვების მეორე ნახევარს კი არწმუნებდნენ, რომ მათი საუბარი სავსეა უამრავი ნაკლით და საწყალ ენაბლუებს უწოდებდნენ.
ამ საზარელი ექსპერიმენტის შედეგებიც ასეთივე საზარელი იყო : მეორე ჯგუფის ბავშვების უმრავლესობას, რომელთაც არ ჰქონდათ საუბრის არანაირი დეფექტი, განუვითარდათ და შემდეგ მთელი ცხოვრების განმავლობაში შეუნარჩუნდათ ენაბლუობის ყველა სიმპტომი. თვითონ ექსპერიმენტს დიდი ხნის განმავლობაში უმალავდნენ საზოგადოებას, იმისათვის, რომ არ შეელახათ ჯონსონის რეპუტაცია. შემდეგ საზოგადოებამ მაინც გაიგო ამ ექსპერიმენტის შესახებ. მოგვიანებით, სხვათაშორის, ნაცისტები ატარებდნენ მსგავს ესპერიმენტებს საკონცენტრაციო ბანაკების ტყვეებზე.
თანამედროვე საზოგადოების ცხოვრებაზე დაკვირვებისას, ზოგჯერ ძალიან გასაკვირია როგორ ზრდიან ჩვენს დროში მშობლები შვილებს. ხშირად შეიძლება შეამჩნიო როგორ ეჩხუბებიან ისინი თავიანთ შვილებს, შეურაცხყოფას აყენებენ, ძალიან არასასიამოვნო სიტყვებით მოიხსენიებენ. სულაც არ არის გასაკვიი, რომ პატარა ბავშვებისგან ყალიბდებიან ადამიანები დაზიანებული ფსიქიკით დაგანვითარების დარღვევებით. უნდა გავიაზროთ, რომ ყველაფერი, რასაც ვეუბნებით ჩვენს შვილებს, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ხშირად ვუმეორებთ ამას, ასახვას ჰპოვებს მათ შინაგან სამყაროზე და მათი პიროვნების ჩამოყალიბებაზე. ძალიან ყურადღებით უნდა ვიყოთ იმასთან, რას ვეუბნებით ბავშვებს, როგორ ვურთიერთობთ მათთან, როგორ თვითშეფასებასა და ღირებულებებს ვუყალიბებთ. მხოლოდ ჯანსაღ აღზრდას და ნამდვილ მშობლის სიყვარულს შეუძლია ჩამოაყალიბოს ჩვენი შვილები ადეკვატურ ადამიანებად, რომლებიც მზად არიან ზრდასრული ცხოვრებისა და ნორმალური, ჯანსაღი საზოგადოების წევრობისთვის.
სხვა ცნობილი ექსპერიმენტები:
1. ჰოტორნის ექსპერიმენტი
2. მილგრემის ექსპერიმენტი
3. სტენფორდის ციხის ექსპერიმენტი
4. რინგელმანის ექსპერიმენტი
5. ექსპერიმენტი „მე და სხვები“
6. „საშინელი“ ექსპერიმენტი
7. პროექტი „ავერსია“
8. ლენდისის ექსპერიმენტი
9. პატარა ალბერტი
10. შეძენილი (დასწავლილი) უუნარობა
11. ბიჭი, რომელიც გოგონად აღზარდეს
მთარგმნელი: ანა მორჩილაძე
