ნინო კერესელიძე – ფსიქოლოგი, გეშტალტფსიქოთერაპევტი, არტ-თერაპიის სპეციალისტი, საბაუნის ლექტორი, ტრენერი.
რა ფსიქოლოგიურ პრობლემებს იწვევს უძილობა და როგორი სახით ვლინდება ის?
ძილის ხშირი დარღვევა იწვევს ცხოვრების ხარისხის გაუარესებას, შრომისუნარიანობისა და იმუნიტეტის დაქვეითებას, უხასიათობას, თავს იჩენს ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემები. ეს შეიძლება იყოს ჩაძინების პროცესის გაძნელება, არასაკმარისად ღრმა ძილი, ხშირი გამოღვიძებები ძილში. არასაკმარისი და არასრულფასოვანი ძილი ასევე ამძაფრებს შფოთვას და გავლენა აქვს მთელ რიგ ფსიქოსომატურ დარღვევებზე.
რა გავლენას ახდენს ემოციური შთაბეჭდილებები უძილობაზე?
ემოციურ შთაბეჭდილებებს საკმაოდ დიდი გავლენა აქვს ადამიანზე, რადგან განსაკუთრებით ხელს უშლის ძლიერი შთაბეჭდილებები ჩაძინების პროცესს, რა დროსაც მნიშნველოვანია ადამიანმა შეძლოს დაგროვილ ემოციებთან კონტაქტი და მათი მიღება.
უარყოფითი ფიქრების, რომელიც ხშირ შემთხვევაში უძილობის მიზეზია, დათრგუნვა არ არის სასურველი, რადგან აუცილებელია იმ ხმას ვუგდოთ ყური, რომელიც ჩვენი შინაგანი მდგომარეობიდან მოდის. როგორ მოვახერხოთ, რომ არასასურველმა ფიქრებმა ძილში ხელი არ შეგვიშალოს?
მთავარი ფაქტორი არის ამ ფიქრების გაგება და იმ განცდებზე დაკვირვება, რაც ამ ფიქრებს მოაქვს. თუკი არის ასეთი პროცესი, რაც დაუსრულებელია და საკმაოდ ბევ ფიქრს იწვევს, მნიშვნელოვანია გაცნობიერდეს. ამისთვის ძალიან კარგია შემოქმედებით პროცესში ჩართვა და საკუთარი ფიქრების თუ ემოციების ასეთი თვალსაჩინო მეთოდით სამყაროში გამოტანა.
როგორ გავლენას ახდენს ძილზე სოციალური ელემენტი და ის ფონი, სადაც გვიწევს ცხოვრება?
გარემოს, რომელშიც ვცხოვრობთ საკმაოდ დიდი გავლენა აქვს. ვინაიდან, ეს არის ადგილი, სადაც წესით ყველაზე დაცულად გრძნობს თავს ადამიანი და შეუძლია საკუთარ თავთან კონტაქტირება. არის შემთხვევები, როდესაც სრულიად საპირისპირო მდგომარეობაც გვხვდება, როდესაც სოციუმი, რომელშიც ვცხოვრობთ მტრულად არის განწყობილი, ან თუნდაც სახლში, სადაც ვცხოვრობთ ერთმანეთთან გვაქვს ცუდი ურთიერთობა. ამას ძალიან დიდი ნეგატიური გავლენა აქვს ზოგადად ფუნქციონირებაზე და, რა თქმა უნდა, ძილის პროცესზეც.
რა მექანიზმები და ტექნიკები შეიძლება გამოიყენონ მათთვისაც ჩაძინების პრობლემა აქვთ?
ჩაძინების პროცესისთვის მნიშვნელოვანი რამოდენიმე ელემენტია:
- ყოველდღიურად ერთი და იგივე დროს დაძინება;
- თუ კი დაწოლიდან 15-20 წუთი არ გეძინებათ, უმჯობესია, წამოდგეთ, გადაინაცვლოთ სხვა ოთახში, თუნდაც წაიკითხოთ. (ციფრულ ტექნიკასთან კომუნიკაცია არ არის რეკომენდირებული);
- ტელეფონების და გაჯეტების გამოყენება შეეცადეთ შეწყვიტოთ დაძინებამდე სულ მცირე 30-40 წუთით ადრე.
ხშირად ადამიანები გადატვირთული რეჟიმის გამო ვერ იცავენ ძილის რეჟიმს და მხოლოდ თეორიულ ცოდნად რჩება, რომ ძილი აუცილებელია ჯანმრთელობისთვის. როგორ ვარეგულიროთ ძილის რეჟიმი, რათა ვიყოთ უფრო პროდუქტიულები?
ძილი ეს არის საკუთარ თავზე ზრუნვის ერთ-ერთი ელემენტი. რამდენადაც ვაძლევთ საკუთარ თავს საშუალებას რომ გვეძინოს ჯანმრთელად, სწორედ იმდენად ვზრუნავთ საკუთარ თავზე. ხშირად ხდება, როცა ძილის პროცესს სათანადო ყურადღებას არ ვუთმობთ, რაც საგრძნობლად გვიშლის ხელს წარმატებულ და ჯანმრთელ ფუნქციონირებაში. ძილის დროს მიმდინარეობს მთელი რიგი არაცნობიერი პროცესები, რაც ფსიქიკას საშუალებას აძლევს დაისვენოს და მოდუნდეს. აუცილებელია ძილის ჩვევების გამომუშავება და ეს ინდივიდუალურია თითოეული ადამიანისთვის იმის მიხედვით, თუ რა ეხმარება მას ჩაძინებაში.
მოამზადა სალომე სისაურმა